GARUMNA

GARUMNA

fluv. Galliae, in Pyrenaeis montibus nascens, Celtasque dividens ab Aquitanis, et per Santonum fines occiduum influens Oceanum. Baudr. fluviorum, qui e Pyrenaeo exeunt, maximus, oritur in montibus Aurae, in confin. Aragoniae, non procul a Salarda; dein per Convenas fluit: Vales. oritur in Convenis, et ex Pyrenaeo monte delapsus, alluit Castellum Leoonis Castel Lion, Fanum S. Beati Baudr. dein Lugdunum Convenarum, Valentiam, et S. Gaudentium rigat, ut et Rivos, Muretum, Tolosam. Vale. post opp. S. Beati, Montem Regalem Montreal, ad Nigellae la Nesle et Garumnae confluentes positum, ac Rupem fortem alluit. Tum Salatum recipit Sale, amnem e Consarannis, et ex opp. S. Licerii S. Lezer venientem. Post Longâ augetur la Longe, deinde etiam Areiâ l' Ariege, qui Tarasconem, Fuxum, Rivos, Apamiam, Savardunum castrum, opp. S. Gavellae, et Altam ripam praeterlapsus, contra Rupes Roqs accedit Garumnae: qui mox Tolosam, Granatam, et Virdunum attingit, et Castellum Saracenum. Hinc auctus aliquot fluviis Tarnum recipit infra Mossiacum, seu Mussiacum vet. Monafterio illustre, et paulo post Aegirsium, Gers, ex Augusta Auscorum, et Florentia Lacturaque venientem. Inde Valentiam, Aginnum Nitiobtigum, Portumque et Aquinonem Aiguillon, ubi recipit Lotium seu Olitem, fluv. navigabilem, et Baisam ex adverso, praeterlapsus, inde Tonino, Manso Aginnensium, Marmanda, Regula rigatis, Gerundam vicum Gironde, unde illi porro nomen, vide infra, praeterfluit, Drosio le Drot ibi accepto. tot auctus aquis Garumna alluit castrum S. Macarii, Alingonem, et Sirionem Barsac, ad Sirionis le Siron et Garumnae confluentes situm. Cadillacum Cadillac, Potentiacum Podincac, Reontium Rions, et prope Burdegalam labitur; infra quam Gala amniculus la Ialle in eum decurrit, paulo post recipit Duranium fluv. omnium fluviorum, qui in cum devolvuntur, maximum, cum quo 15. leuc. infra in Ocean. Aquit se exonerat, postquam Cantum Merulae Chantemerle, Pauliacum, Castellionem in Medulis, Solliacum Soulac in sinistra ripa; in dextrae Santonicaque Blaviam Blaye, Condate Cosne, Tamnum Mortaigne, aut potius Talmon, Novioregum Royan, quae quatuor loca sunr Santonum, salutavit. Eius ostium ut Baudr. habet aestuatrium magnum efficit inter Solacium Medulum, et Roianum Santonum, ubi Andros Ins. alias, nunc tantum turris Corduenna, iner quam et Santoniam est exitus, dictus Passus Asinarius. Secundum Vales. in eius ostio tres sunt passus gradusve, navigantibus noti, paslus Arenosus le pas de grave: passus Asinorum le pas des Asnes, et Foramen Malidumi le Pertuis de Manbusson. Medio in ostio, quod la bouche de Garone vocant, scopulo cuidam insidet turris admirandi operis ab Ludovico XIV.magnificentissime refecta et restituta, cum inscriptione Latina. Heic navigantibus noctu ignis accensus praelucet, ve olim in Ins. Pharo, in urbe Gallaeciae Brigantia, in Morinorum urbe Gesoriaco factum. Dicitur la Tour de Cordan, h. e. turris Cordubensis, quoniam inde olim Saracenorum Hispaniensium, quorum Cordubae sedes fuit, conatus observati. Currit autem hic fluv. teste Aethico milia 207. Aquitanos prim um a Celtis: dein provincias Narbonensem 1. et Aquitaniam secundam a prov. Novempopulana se??? Aquitania 3. dividens. A fonte nomen integrum retinet, usque ad Gerundam vicum, et ad Regulam, tum enim ad ostium usque

Gerundae nomen sumit. Not. Gall. La Garonne hodie. Eius meminit Tibull. l. 1. Eleg. 8. v. XI.

Testis Arar, Rhodanusque celer, magnusque Garumna.

quem versum sic legit Hadr. Vales.

Testis Atur Doranusque celer:

Additqueve merito Magnum a Tibullo vocari, cum Fortunatus l. 1. Carm. 15. Pado eum ac Rheno Danubioque comparandum putarit: ipseque tribus, inter alios, navigabilibus fluviis Tarne, Olite,atque Duranio auctus, oequoreus ab Aus. in Mosella, recentioribus quoqueve Mare appelletur. l. 2. Edyll. X. v. 83.

---------- Aequoreoe te commendabo Garumnae.

Claud. in Rufinum, Carm. 5. v. 113.

Quosque rigat retro pernicior unda Garumnae.

Quod ait retro, revocat mihi in mentem Sidonii illud,

Oceanus refluum spargit per culta Garumnam.

P. Mela l. 3. c. 2. Garumna ex Pyrenoeo monte delapsus, nisi cum hiberno imbre aut solutis niv ibus intumuit, diu vadosus, et vix navig abilis fertur. At ubi obvius Oceani exoestuantibus accessibus adauctus est, iisdemque retro remeantibus suas illiusque aquas agit, aliquantum plenior, et quanto magis procedit, eo latior fit: ad postremum magni freti similis: nec maiora tantum navigia tolerat, verum etiam more pelagi soevientis exurgens, iactat navigantes atrociter, utique si alio ventus, alio unda proecipitat. Ceterum nomen ipsi a rapiditate, namque antiquis Gallis et nunc etiam Britonibus Garum rpidum sonat. Oritur Becmanno in montibus Aurae, non procul ab urbe Guadalup in lat. 42. evolvitur in mare in lat. 45. ostio ingenti, quodque difficile propter syrtes: Unde ad roianum plerumqueve nautae quaeruntur, qui suo periculo naves deducant. Burdegalam usque admittit magnae molis navigia: haudque procul ab ostio admittit Duranium, ad opp. Burgum, cuius influxus in magna pericula navigantes adducit. Cum hoc fluvio Atacem coniungendo Galliam ex Mari Mediterraneo in Oceanum Occ. perviam facere studuit Christianissimus Rex hodie feliciter im perans. Atque similiter Sequanam posse coniungi cum Rhodano eoque Mari Medit. mediis Armancione et Ouche, ductoque alveo 3. non amplius leuc. monet Furnerius l. 6. c. 15. qui alveum etiam mediante Lupiâ Loin, inter Ligerim et Sequanam ductum esse, referr ibid. c. 16.